سامانه اطلاع رسانی، خودارزیابی و ثبت بیماران کرونا

با هدف کمک به هموطنان، محققان، کادر درمانی و سیاست‌گذاران در کنترل اپیدمی COVID19 و با توجه به روند سریع گسترش این ویروس در شهرهای مختلف ایران، سامانه‌ای داده‌محور به نام سامانه اطلاع‌رسانی، خودارزیابی و ثبت بیماران کرونا جهت مدیریت بیماری کرونا در کشور پیاده‌سازی شد. در حال حاضر این سامانه با حمایت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی تهران طراحی شده است و میلیون‌ها کاربر در مدت کمتر از یک ماه از راه‌اندازی آن، از خدمات سامانه بهره برده‌اند. در کنترل این اپیدمی، نمایش اطلاعات کسب‌وکارهایی که بیماران در زمان ناقل بودن به آن‌ها مراجعه داشته به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و از طرفی نمایش محله‌هایی که بیماران بیشترین تردد را داشته‌اند به مردم و سیاست‌گذاران بسیار کمک کرده است.

ویروس nCoV-2019، یک بیماری قابل انتقال از حیوان به انسان محسوب می‌شود اما هنوز راه‌های انتقال، مخازن حیوانی، راه‌های پیشگیری، تظاهرات دقیق بالینی آن مشخص نشده است. همچنین هنوز واکسن و درمان مناسب برای آن وجود ندارد و لذا داشتن ظن بالینی بالا و پرسش از شرح‌حال سفر و تماس با  بیماران تب‌دار و بیماران دارای علائم تنفسی نقش بسیار مهمی در برنامه پیشگیری و کنترل این بیماری دارد. با توجه به ترس و نگرانی عمومی در جامعه، بار و میزان مراجعات بیمارستانی در اپیدمی حاضر، بسیار افزایش یافته است که متاسفانه خود، می‌تواند منجر به تشدید انتقال بیماری به افراد سالم شود. لذا اقدام عاجل برای کنترل وضعیت حاضر ضروری به نظر می‌رسد. در چین به عنوان اولین مرکز انتشار ویروس با توجه به تجارب کنترل اپیدمی، از دیتابیس‌های بزرگ و هوش مصنوعی به خوبی استفاده بردند و حتی بخش خصوصی همچون وی چت را به‌ کار گرفتند. مدیریت تعداد بسیار بالای داده‌های تماس افراد را انجام دادند و از آن‌ها استفاده کردند. ارتباط با تمامی افراد مبتلا شده را از طریق این دیتابیس‌ها و اطلاعات آن‌ها را از همین طریق انجام می‌دهند
ضمنا تعدادی از بیمارستان‌ها را نیز مشخص کردند تا پاسخ‌دهی به بیماران عادی و الکتیو متوقف نشود. البته بیش از 50 درصد مشاوره متخصصین بصورت آنلاین و غیرحضوری انجام می‌شد. خدمات معمول نظام سلامت، داروخانه و …. همه آنلاین انجام می‌شد و کارهای حضوری به حداقل رسیده بود.
در واقع هدف ما تولید سامانه‌ای برای کمک به سیاست‌گذاران در کنترل اپیدمی حاضر و در راستای اقدام پنجم موثر کشور چین بوده است که با توجه به روند سریع گسترش بیماری کرونا ویروس جدید در شهرهای مختلف ایران ، شناسایی مناطق اپیدمیک این بیماری و کنترل آن بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در حال حاظر این سامانه با حمایت مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی تهران طراحی شده است و بیش از 3 میلیون بازدید در کمتر از یک ماه یکی از ابزارهای اصلی آموزش و مدیریت بیماری کرونا محسوب می‌شود.

در این خصوص منطبق با الگوریتم تشخیص WHO و CDC و وزارت بهداشت مواردی که مردم عادی قادر به پاسخگویی هستند مانند تب و تنگی نفس و سرفه و سابقه تماس در 2 هفته اخیر و بیماری های زمینه ای مشخص شده در CDC از افراد سوال می شود و با توجه به جواب های آنها توصیه های اختصاصی مراجعه به پزشک یا مرکز درمانی یا استراحت در منزل و آگاهی های پیشگیرانه به تفکیک نوع بیماری زمینه ای ارائه می شود. این بخش با موفقیت پیاده سازی شده و در مدت کمتر از یک هفته بیش 120.000 تست، از سراسر روی آن انجام شده است.

در این خصوص منطبق با الگوریتم تشخیص WHO و CDC و وزارت بهداشت مواردی که پزشکان می‌توانند در بخش خصوصی مداخله نمایند مطرح می‌گردد. ضمنا امکان ثبت بیماران توسط پزشکان برای پیگیری فراهم است .در حال حاضر بیش از 1400 پزشک و پرستار از سراسر کشور در سامانه ثبت نام کرده‌اند و امکان ثبت بیمار را دارند. فرم‌های ثبت بیماری این بخش با همکاری اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه TUFTS ایالات متحده آمریکا، طراحی شده‌است.

تولید محتوای آموزش سلامت در حوزه بیماری کرونا که در دو بخش تولید محتوای علمی– آموزشی و طراحی اینفوگرافیک و موشن گرافیک محتوا را ارائه خواهند داد. همچنین به اشتراک‌گذاری این مطالب از طریق شبکه‌های اجتماعی از نظیر تلگرام و اینستاگرام بایستی به صورت ممتد صورت پذیرد. این فرایند تا به حال توسط یک تیم 30 نفره شامل اساتید و هیئت علمی‌­های دانشگاه تهران، پزشکان، داروسازان و اپیدمیولوژیست‌ها صورت گرفته‌است و ادامه خواهد‌ داشت. برخی از این مطالب آموزشی قریب به 10000 بازدید در این مدت کوتاه در قسمت محتوای آموزشی سامانه داشته اند.

ارائه گزارش‌های تحلیلی برای عموم، پزشکان و سیاست‌گذاران یکی‌دیگر از اهداف راه‌اندازی این سامانه است. ضمن اینکه با حمایت‌های صورت گرفته از بانک مرکزی امکان دسترسی به داده‌های تراکنش‌های بانکی افراد مبتلا به این ویروس با رعایت محرمانگی داده‌ها و سازو‌کار لازم، صورت گرفته‌است. از این طریق می‌توان نقاط پر خطر را به تفکیک شهر، محله و حتی کسب‌و‌کار مشخص کرد و برای پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری دستور العمل‌ها را به صورت هدفمند اجرا کرد. هم‌چنین با فراهم شدن امکان دسترسی به اطلاعات افرادی که پس از مراجعه فرد بیمار در محل آلوده تراکنش داشته‌اند، می‌توان از شیوع بیماری تا حد زیادی پیشگیری کرد.