سلامت سالمندی

جوانان امروز، سالمندان فردا : اهمیت سلامت سالمندی

با بررسی هرم سنی جمعیت کشور در سالهای اخیر، مشخص میشود جمعیت کشور رو به پیر شدن است. این تغییر ساختار جمعیتی نیازمند ایجاد زیرساخت ها و امکاناتی برای ایجاد محیط مناسب در سالهای آتی برای مردم ایران است. در این مقاله به بررسی گزارشی از WHO درباره سلامت سالمندی و چالش ها و راهکارهای پیش روی پیر شدن ترکیب جمعیتی در جهان می‌پردازیم.

پیش از شروع این مقاله، به حقایق کلیدی زیر منطبق با گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت توجه فرمایید:

طول عمر در جهان رو به افزایش است. امروزه ، برای اولین بار در تاریخ ، اکثر مردم می توانند انتظار زندگی در دهه شصت و بعد از آن را داشته باشند. تا سال 2050 ، جمعیت 60 سال به بالا در جهان از 2 میلیارد نفر گذر خواهد کرد، در حالی که در سال 2015، 900 میلیون نفر بوده است. امروزه 125 میلیون نفر در سن 80 سال یا بیشتر هستند. تا سال 2050 ، تقریباً این تعداد (120 میلیون) تنها در چین زندگی خواهند کرد و 434 میلیون نفر در این گروه سنی در سراسر جهان زندگی خواهند کرد. تا سال 2050 ، 80 درصد از همه افراد مسن در کشورهای با درآمد کم و متوسط ​​زندگی خواهند کرد.

سرعت پیری جمعیت در سراسر جهان نیز به طور چشمگیری افزایش می یابد. فرانسه تقریباً 150 سال فرصت داشت تا با جمعیت بالای 60 سال سازگار شود. با این حال ، مکانهایی مانند برزیل ، چین و هند کمی بیش از 20 سال فرصت خواهند داشت تا بتوانند همان اقتباس را انجام دهند. در اواسط قرن بسیاری از کشورها برای مثال شیلی ، چین ، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه نسبت مسن تری به ژاپن خواهند داشت.

زندگی طولانی تر نه تنها برای افراد مسن و خانواده های آنها بلکه برای کل جوامع فرصت هایی را به همراه دارد. سالهای اضافی فرصتی را برای پیگیری فعالیتهای جدید مانند تحصیلات بیشتر ، شغل جدید یا دنبال کردن غلاق مورد غفلت قرارگرفته فراهم می کند. افراد مسن نیز به طرق مختلف به خانواده ها و جوامع خود کمک می کنند. با این حال ، میزان این فرصت ها و مشارکت ها به شدت به یک عامل بستگی دارد: سلامتی.

با این حال ، شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد افراد مسن امروزه نسبت به والدین خود افراد سالم تری خواهند بود. اگر افراد بتوانند این سالهای اضافی از زندگی خود را در سلامت کامل تجربه کنند و اگر در یک محیط حمایتی زندگی کنند، توانایی آنها در انجام کارهایی مهمشان تنها مقدار کمی با افراد جوان تفاوت خواهد داشت.  اما اگر این سالهای اضافه تحت سلطه کاهش ظرفیت جسمی و روحی قرار گیرد ، پیامدهای آن برای افراد مسن و جامعه ناخوشایند خواهد بود.

سالمندی چیست؟

در تعریف بیولوژیکی ، سالمندی ناشی از تأثیر تجمیع طیف وسیعی از آسیب های مولکولی و سلولی در طول زمان است. این امر منجر به کاهش تدریجی ظرفیت جسمی و روحی ، افزایش خطر بیماری و در نهایت مرگ می شود. اما این تغییرات نه خطی هستند و نه سازگار ، و فقط در سنین مختلف با سن فرد ارتباط دارند. برای مثال همه ما دیده ایم که در حالی که برخی از افراد 70 ساله از سلامت و عملکرد بسیار خوبی برخوردارند ، سایر افراد 70 ساله ضعیف هستند و به کمک قابل توجهی از دیگران نیاز دارند.

فرای تغییرات بیولوژیکی ، افزایش سن نیز با سایر مراحل زندگی مانند بازنشستگی ، انتقال به خانه مناسب تر و مرگ دوستان و عزیزان همراه است. لذا در راستای ایجاد یک واکنش درست، در برابر افزایش سن ، نه تنها در نظر گرفتن رویکردهایی ضعف های ایجاد شده از افزایش سن را پوشش دهد کافی نیست و باید مواردی که  موجب تقویت سازگاری و رشد روانی اجتماعی می‌شود هم در نظر گرفت.

بیماریهای شایع مرتبط با افزایش سن

شرایط رایج در سنین بالاتر شامل کاهش شنوایی ، آب مروارید و عیوب انکساری ، درد کمر و گردن و آرتروز ، بیماری انسدادی مزمن ریوی ، دیابت ، افسردگی و زوال عقل است. علاوه بر این ، با افزایش سن ، افراد بیشتر ابتلا به طور همزمان چندین بیماری را تجربه می کنند.

سالمندی همچنین با ظهور حالات خاصی از سلامتی شناخته میشود که در اواخر عمر رخ میدهند که سندرم های سالمندی نامیده می شوند. داین موارد اغلب نتیجه عوامل متعدد زمینه ای هستند و شامل ضعف ، بی اختیاری ادرار ، افتادن ، هذیان و زخم های فشاری هستند. سندرم های سالمندی در خارج از کشورهایی که طب سالمندی را به عنوان یک تخصص توسعه داده اند ، اغلب در خدمات بهداشتی سنتی و تحقیقات اپیدمیولوژیک نادیده گرفته می شوند.

عوامل موثر بر سلامت سالمندی

علاوه بر مسائل ژنتیکی ، عواملی از قبیل محیط فیزیکی و اجتماعی، جنسیت ، قومیت یا وضعیت اقتصادی اجتماعی بر سلامت سالمندان تاثیر بسزایی دارد. این عوامل در وهله اول روند پیری را تحت تأثیر قرار می دهند و محیط هایی که افراد در دوران کودکی-یا حتی به عنوان جنین در حال رشد-در آن رشد کرده اند ، تأثیرات دراز مدتی بر میزان سن و سلامت آنها دارند.

محیط ها همچنین تأثیر مهمی در توسعه و حفظ رفتارهای سالم دارند. حفظ رفتارهای سالم در طول زندگی ، به ویژه رژیم غذایی متعادل ، انجام فعالیت بدنی منظم و خودداری از استعمال دخانیات ، همگی در کاهش خطر ابتلا به بیماری های غیرواگیر و افزایش توان جسمی و روانی موثر است. این رفتارها در سنین بالاتر نیز همچنان مهم باقی می مانند. تمرینات قدرتی برای حفظ توده عضلانی و تغذیه مناسب می تواند به حفظ عملکرد شناختی ، تأخیر در وابستگی به مراقبت و کاهش ضعف جسمی کمک کند.

باید در نظر داشت هیچ نوع مشخصی سالمندی وجود ندارد. برخی از افراد 80 ساله دارای توانایی های جسمی و روحی مشابه بسیاری از جوانان 20 ساله هستند. سایر افراد با کاهش قابل توجهی در توانایی های جسمی و روحی در سنین پایین تر مواجه می شوند.  افراد مسن اغلب ضعیف یا وابسته تصور می شوند و برای جامعه باری هستند. جامعه به طور کلی باید به این و دیگر نگرش های سن گرایانه که می تواند منجر به تبعیض شود پایان داده و  تدوین سیاست ها را به گونه ای انجام دهد که افراد مسن برای تجربه یک سالمندی سالم، دچار کمترین مشکل باشند.

با در نظر گرفتن مفهوم جهانی شدن ، تحولات تکنولوژیکی (مانند حمل و نقل و ارتباطات) ، شهرنشینی ، مهاجرت و تغییر هنجارهای جنسیتی به طور مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی افراد مسن تأثیر می گذارد. به عنوان مثال ، اگرچه تعداد نسل های باقی مانده در یک خانواده افزایش یافته است ، اما امروزه این نسل ها نسبت به گذشته به طور جداگانه زندگی می کنند.

مطابق با قطعنامه بهداشت جهانی اخیر (13/67) ، استراتژی جامع جهانی و برنامه اقدام در مورد پیری و سلامت توسط WHO با مشورت کشورهای عضو و سایر شرکا در حال توسعه است. استراتژی و برنامه عملیاتی از شواهد گزارش جهانی در مورد پیری و سلامت استفاده می کند و بر اساس فعالیتهای موجود به حوزه های مهم می‌پردازد.

در کشور ما نیز سازمان‌ها و نهادهای متعددی در حال کار بر روی سلامت سالمندی هستند اما هنوز اقدامات ویژه ای را در راستای بهبود این حوزه شاهد نبوده ایم. جمع آوری اطلاعات کارامد برای گرفتن تصمیمات کارا برای ارتقا سلامت سالمندی بسیار حائز اهمیت است. ما در ربیت زیرساختی فراهم کرده ایم تا محققان و سیاست گذاران بتوانند پرسشنامه ها و سیستم های اطلاعاتی مورد نیاز خود را در این حوزه جمع آوری کنند، اطلاعات جمع آوری شده را تحلیل کرده و نهایتا گزارش های مورد نظر خود را ایجاد کنند.